Μπρίκνερ, Γιόζεφ Άντον

(Joseph Anton Bruckner, Ανσφέλντεν 1824 – Βιέννη 1896). Αυστριακός συνθέτης. Άρχισε, σύμφωνα με τις προσδοκίες και την παράδοση της οικογενείας του, σπουδές για να γίνει δάσκαλος στοιχειώδους εκπαίδευσης, τελικά όμως αφιερώθηκε στη μουσική, μελετώντας σχεδόν μόνος του εκκλησιαστικό όργανο, πιάνο και σύνθεση. Έζησε για μεγάλο διάστημα στην απομόνωση της βιεννέζικης επαρχίας και υπήρξε ένας ειλικρινής θαυμαστής τόσο των μεγάλων συμφωνικών και χορικών μουσικών σελίδων, όσο και του πλούτου της λαϊκής μουσικής. Η ποικιλία και συχνά η ρυθμική ορμητικότητα ενσωματωμένες σε ηχητικά οικοδομήματα μεγάλων διαστάσεων, θα γίνουν αργότερα τα χαρακτηριστικά στοιχεία της μουσικής του. Κατά το 1845, οι ανάγκες της ζωής τον έσπρωξαν να ασχοληθεί με το επάγγελμα του δασκάλου για μια δεκαετία περίπου, κατά τη διάρκεια της οποίας ωστόσο το ταλέντο του βρήκε τον τρόπο να εκδηλωθεί. Πέτυχε στο μικρό κέντρο του Ζανκτ Φλοριάν τη θέση του οργανίστα και έντεκα χρόνια αργότερα διορίστηκε οργανίστας στον καθεδρικό ναό του Λιντς. Η γνωριμία με το βαγκνερικό θέατρο υπήρξε αποφασιστική για τη μουσική και πνευματική συγκρότηση του Μ. αλλά, όσο κι αν υπήρξε ευαίσθητος, η δύναμη του Βάγκνερ δεν επηρέασε ποτέ την υπερέχουσα πρωτοτυπία του συνθέτη. Στην περίοδο που πέρασε στο Λιντς ανάγονται οι πρώτες αξιολογότερες συνθέσεις του: οι Λειτουργίες σε μι έλασσον και ντο έλασσον, τρεις συμφωνίες, σελίδες φωνητικής και οργανικής μουσικής. Όταν εγκαταστάθηκε στη Βιέννη, το 1868, είχε - όπως συνέβη πολλά χρόνια νωρίτερα στον Μπαχ όταν ήταν κάντορας στη Λειψία - εξαιρετική επιτυχία ως οργανίστας, αλλά ως συνθέτης συνάντησε την αδιαφορία της κριτικής. Κι αυτός, όπως ο Μπραμς, βρέθηκε στον κύκλο της πολεμικής του καιρού του υπέρ ή κατά της μουσικής του Βάγκνερ. Ξένος προς τους συρμούς και μακριά από τους πνευματικούς και κοσμικούς κύκλους, ο Μ. εξακολούθησε τη σεμνή σταδιοδρομία του ως συνθέτης. Στη δεκαετία 1872 - 1882 έγραψε συμφωνίες (μερικές τεράστιων διαστάσεων), ένα κουαρτέτο για έγχορδα, ένα Te Deum και τον Ψαλμό 150, που με τις λειτουργίες και τις συμφωνίες (εννέα, όπως του Μπετόβεν, αλλά η τελευταία έμεινε ατέλειωτη) αποτελούν το πιο ζωντανό μέρος της δημιουργίας του Μ., και του επιφύλαξαν, έστω και αργά, την άξια αναγνώριση. Το 1891 το πανεπιστήμιο της Βιέννης τον ανακήρυξε τιμής ένεκεν διδάκτορα της φιλοσοφίας και προς το τέλος της ζωής του ο αυτοκράτορας Φραγκίσκος Ιωσήφ του διέθεσε κατοικία στο ανάκτορο Μπελβεντέρε. Η αναγνώριση που πέτυχε στη ζωή υπήρξε πολύ μικρότερη από εκείνη που του επιφύλαξε κατόπιν η σύγχρονη κριτική, η οποία βλέπει στον συνθέτη όχι μόνο τον συνεχιστή της γερμανικής συμφωνικής παράδοσης, αλλά και τον πρόδρομο, από αρμονική και ηχοχρωματική άποψη, πολλών εμπειριών της σύγχρονης μουσικής.